صدای پای عدالت

صدای پای عدالت
در این وبلاگ تلاش دارم در سه حوزه مطالبی را در دسترس مخاطبان محترم قرار دهم:
1. عدالت اجتماعی
2. خط مشی
3. آموزش و پرورش
این سه، محور فعالیت های بنده در مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام است.

۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «فساد» ثبت شده است

فساد آن جایی رخ داده است که امور از جای خود خارج شوند؛ جایی که برایشان وضع شده و تخطی از آن موجب انحطاط فقرات اجتماع می شود. فساد، قوام اجتماع را هدف قرار داده است. اما جای هر چیز کجاست؟ عدالت نشان دهنده وضعیت بجا و شایسته امور است. عدالت است که می گوید چه چیزی در کجا قرار گیرد. حال پرسش این است که عدالت چگونه چنین مهمی را انجام می دهد؟
عدالت برای هر عرصه ای، وزن و ارزشی قرار داده است. عدالت تعیین می کند که در هر عرصه چه چیزی باید به عنوان ارزش تلقی شود و رعایت آن، موجبات صلاح آن عرصه را فراهم می آورد. پس یکی از شقوق فساد آن است که ارزش وضع شده برای هر عرصه با چیز دیگری جایگزین شود. آن گاه، در این عرصه، صالحان منزوی شده و مفسدان بر صدر خواهند نشست. اما یکی از لایه های پنهان این امر را که شاید بتوان از آن به عنوان شق دومی از فساد هم یاد کرد، این است که ارزش وضع شده در یک عرصه، موجب کسب منفعتی در عرصه دیگر شود.
در نگاه ایستا، مثلا فرض کنید دو عرصه امنیت و بهداشت را در مقابل داریم. اگر ارزش عادلانه در عرصه امنیت عبارت باشد از خبرگی امنیتی و ارزش عادلانه در عرصه بهداشت عبارت باشد از تخصص پزشکی، آنگاه فساد در هر عرصه عبارتست از حاکمیت هر چیزی جز خبرگی امنیتی در عرصه امنیت و حاکمیت هر چیزی جز تخصص پزشکی در عرصه سلامت. به فرض اقامه صحیح ارزش ها، عدالت نیز محقق شده است.
اما اجازه دهید کمی از نگاه ایستا فاصله گرفته و جامعه را با پویایی هایش در نظر بگیرید. معمولا چه اتفاقی می افتد؟ والتزر به خوبی با طرح مسئله سلطه و انحصار به این مسئله اشاره می کند. اگر خبرگی امنیتی در عرصه امنیت حاکم شود، عدالت در این عرصه محقق شده است اما نکته اینکه، فرد خبیر امنیتی الان دارای قدرتی است که می تواند بر عرصه سلامت نیز سلطه یافته و اعمال قدرت کند. لذا ممکن است پزشکی حاذق بر صدر عرصه سلامت بنشیند اما قدرت امنیتی وی را به تسخیر خود کشانده و مورد سوء استفاده قرار دهد. از این حیث شق دوم فساد ظهور می کند. این نوع دوم را معمولا مورد توجه قرار نمی دهیم.
دقت کنید در عرصه مدارس دولتی و غیر دولتی چه اتفاقی افتاده است؟ مدارس دولتی به دنبال ارائه آموزش رایگان، همگانی، در دسترس و برابر هستند و مدارس غیردولتی به دنبال تنوع در آموزش و توجه به استعدادهای برتر در قبال دریافت هزینه بالاتر می باشند. الان هر دو در نگاه ایستای خود به هدف خویش رسیده اند. هر فردی می تواند به مدارس دولتی مراجعه کرده و از آموزش رایگان همگانی برابر برخوردار شود. ضمنا در صورت تمایل می تواند با پرداخت هزینه، از تنوع کیفیت آموزشی مدارس غیردولتی بهره برده و نیز آموزش بالاتری را دریافت کند.
اما با کمی دقت مشاهده می کنیم که مدارس غیردولتی با ایجاد نظام انگیزشی پولی خود، معلمان، مدیران و دانش آموزان خوب را به سمت خود جذب کرده و مدارس دولتی در عین وجود، دیگر کیفیتی ندارند که بخواهند رایگان و برابر و همگانی در اختیار بگذارند. به عبارت دیگر، مدارس دولتی فاقد محتوا شده اند. ممکن است اشکال شود که همه به مدارس غیردولتی بروند. آنگاه باید پرسید که آیا همگان قدرت پرداخت شهریه مدارس غیردولتی را دارند؟ با ظهور مدارس غیردولتی به این شکل، ارزش حاکم بر بازار مسلط بر ارزش های نظام آموزش و عرصه آموزش شده است. در عین اینکه هیچ ارتباط منطقی بین این دو وجود ندارد و هر یک مسیر جداگانه ای را طی می کنند اما جابجایی ارزش ها، موجبات فساد نظام آموزشی را فراهم کرده است. حال فرض کنید که بهره مندی های اجتماعی، شغل و .... همگی بر اساس سطح تحصیلات و کیفیت آموزشی به فارغ التحصیلان نظام آموزشی ارائه می شود. آنگاه چه کسانی می توانند بهره مندی بیشتر و بهتری داشته باشند؟
در عرصه های دیگر نیز چنین مشکلی می تواند بروز کند. مثلا نماینده مجلس یا وزیر و ..... در برخورداری از مواهب سایر عرصه های غیرشغلی خود، با دیگران یکسان هستند؟!
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ تیر ۹۵ ، ۱۴:۰۶
محمد صادق تراب زاده جهرمی