برای اینکه بتوانیم بحثی از خط مشی گذاری بیان کنیم، ابتدا لازم است که جایگاه خط مشی گذاری را در مجموعه دانش مدیریت دولتی طرح کنیم. شاید بتوان گفت که با سه سطح عمل در حوزه مدیریت دولتی مواجهیم:
- مدیریت دولتی جامعه: به تنظیم ترتیبات اجتماعی از ناحیه دولت به صورت پایدار و برای تحقق ارزش های اجتماعی می پردازد.
- خط مشی گذاری عمومی: به مسائلی که شانیت عمومی دارند توجه می شود ولو اینکه مصداق آن یک نفر باشد. در عملکرد ترتیبات اجتماعی، مسائلی بروز می کند که لازم است مجموعه اقداماتی برای مواجهه با این مسائل به صورت جداگانه پرداخته شود. لذا ممکن است بلند مدت باشد اما ثابت نیست بلکه به تناسب تغییرات مساله، تغییر می کند. برای اجرای آن نیز البته باید بازتنظیمی در ترتیبات اجتماعی رخ دهد و تصمیماتی در قالب آیین نامه ها تدوین شوند.
- مدیریت سازمان های دولتی.
اما در بخش دوم که ناظر به حوزه خط مشی گذاری است، می توان به دو صورت کلی خط مشی گذاری نمود:
- خط مشی گذاری بر مبنای نگاه فقدان-وجدان: در اینجا اصل نگاه آن است که چیزی وجود ندارد و ما باید آن را به کسانی که ندارند و فاقد هستند، بدهیم. لذا خط مشی گذاری با نگاه انتقال و ایجاد از سوی ماست. که خود بر دو نوع می باشد: نوع اول: کاملا مکانیکی است که می گوییم بشود، قانون وضع می کنیم و در صورت تخلف، مجازات می کنیم. این نگاه در رشته حقوق و فضای مکتب کلاسیک مدیریت بیشتر به چشم می خورد. نوع دوم عبارتست از نگاهی نرم اما مبتنی بر تغییر انگیزه ها. در این نگاه از طریق چینش قواعد بازی، در نظر گرفتن انگیزه بازیگران و تحریک آنان بر اساس منافع خود، آن ها را تحریک به انتخاب هایی می کنیم که از قبل در سناریوهای ما موجود بوده است. (مبتنی بر اعتباریات فقدان-وجدان)
- خط مشی گذاری بر مبنای نگاه اعداد در غیب-ظهور: در این نگاه، فرض بر این است که جامعه هدف ما از فقدان رنج نمی برد بلکه چیزی را در خود دارد که از آن غافل است و حجابی بر آن دارد. خط مشی گذاری در این زمینه آن است که شرایط آگاهی بخشی فراهم شود تا فرد به داشته های خود آگاه شود و پس از آگاهی، خود به صورت آگاهانه، داشته خود را ظهور می دهد. (مبتنی بر اعتباریات غیب و ظهور)
البته این بحث در حوزه مباحث عرفانی و تعلیم و تربیت ملموس است اما اینکه مثلا در توزیع منابع مادی باید چه کرد و چقدر تطبیق دارد، هنوز ناملموس است.
این مطلب رو پس از قرار دادن در وبلاگ برای دوستانی ارسال کرده ام که پاسخ آن ها را در ادامه مطلب قرار می دهم:
