حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی 18: توافق هسته ای

پس از مطالعه متن توافق نامه، چند نکته به ذهنم رسید که با همفکری شما به جمع بندی برسیم:

1. این توافق کوتاه مدت است. در این توافق تقریبا همه فعالیت های مهم هسته ای را تعدیل کرده ایم. سوال این است که در مذاکره ای که تنها موضوع بحث، مساله هسته ای است، آیا برای ادامه چیز دیگری هم برای تعدیل باقیمانده است؟ مشخصا سوال این است که برگ برنده ها و ابزارهای چانه زنی دیگری باقی مانده است؟
2. در مورد امتیازاتی که به ایران داده شده است و تعهداتی که ما سپرده ایم، باید از چرخه ها و حلقه ها پرسید. به عبارت دیگر اگر در چرخه سوخت هسته ای و فناوری هسته ای، فرضا از 10 مرحله، سه مرحله را متوقف کرده ایم، آیا این سه مرحله مقدمه سایر مراحل اند یا نتیجه سایر مراحل؟ اگر مقدمه باشند، به تعبیر دیگر، کل 10 مرحله متوقف شده است. در مورد امتیازاتی که گرفتیم نیز همین گونه است. آیا به طور مثال در لغو تحریم خودرو، این را هم مدنظر قرار داده ایم که برای واردات و خرید در این حوزه نیازمند کانال های مالی هستیم که به نظر مقدمات و لوازم برخی امتیازات فراهم نشده است.
   
3. هنوز این سوال برای من باقی است که چرا غرب حاضر است پای مذاکره و معامله بنشیند؟ به نظر می رسد آنها منتظرند تا از مسیر هسته ای وارد فضای دیگری شوند و مسائل منطقه را به معامله بکشانند مثل سوریه، عراق و ... . اگر دقت کنید امتیازاتی که در این توافق به ما داده اند، از جیب خودشان نداده اند، بلکه حقوق به ناحق غصب شده ما بوده است. در حالی که تعهدات ما، گذر از برخی حقوق ماست. به همین دلیل به نظر می رسد توافق هسته ای را مدخلی برای توافق در سایر مسائل می دانند. پس احتیاط شرط عقل است.
4. به نظر می رسد اگر موفقیتی هم در این مساله وجود داشته است، مرهون عملکرد 8سال قبل است که مدام از سوی همین مسؤولین نقد شده بود. در زمان خاتمی تعلیق کامل صورت گرفت و غرب در قبالش تعهداتی داشت که عمل نکرد. در هشت سال احمدی نژاد پیشرفت های چشمگیر هسته ای و اقتدار سیاست خارجی داشتیم که این فضا نبود، اکنون چنین توافقی هم رقم نمی خورد.
   
5. حقا سخت است که بدانیم چگونه امتیاز دهیم در حالی که از خط قرمز عبور نکنیم.
6. بنده نسبت به فرایند عملیات هسته ای آشنا نیستم اما سوالی دارم: در توافق جامع قرار است همه تحریم ها لغو شود. اما یکی از همان تعهدات توافق جامع نیز این است که ایران بازفراوری نکرده و تاسیسات بازفراوری تاسیس نکند. توافق جامع بلند مدت است و از مرحله شفاف سازی عبور کرده است. پس چرا باید از این حق خود بگذریم. آیا این عبور از خط قرمز نیست؟