سربازی اجباری و مساله پرداخت جریمه (خرید خدمت) مشمولان فراری با بیش از 10 سال سابقه
روز جمعه 5 دی ماه 1393، مناظره ای در خصوص پرداخت جریمه نقدی خدمت سربازی برگزار شد. خبرگزاری ها نقل کرده بودند:
«به منظور اجرای عدالت تصمیم گرفته شده براساس لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ مشمولینی که بیش از ۸ سال غایب و سن آنها حداقل ۲۷ سال و حداکثر ۵۰ سال است همچنین کارایی لازم را برای نیروهای مسلح نداشته باشند یا خدمت آنها در کنار سایر سربازان روحیه آنها را خراب می‌کند با پرداخت جریمه می‌توانند تعیین تکلیف شوند.
کسانی که از فرصت فراهم شده استفاده نکنند در سال ۹۴ قانون خدمت وظیفه عمومی، محرومیت‌های اجتماعی و دستگیری در مورد آنان را اعمال می‌کند و همچنین کسانی که آنها را به کارگیری کنند چه دستگاه‌های دولتی، خصوصی، خبرگزاری‌ها، رسانه‌ها و … باید برای بار اول هزینه یک سرباز در سال و بار دوم و بالاتر هزینه ۳ سرباز را پرداخت کنند.
در حال حاضر یک میلیون و ۵۰۰ مشمول غایب داریم. همه مشمولانی که بیش از ۸ سال غیبت دارند می‌توانند از جریمه مشمولین وظیفه غایب بهره‌مند شوند یا به سربازی روند وگرنه اعمال قانون می‌شوند».
حال سوال مطرح است که هدف از این کار چیست، فوایدش چیست و آیا عادلانه است یا خیر؟
موافقین می گویند:
کسانی که از خدمت فرار کرده اند و غیبت دارند، چندین سال از خدمات اجتماعی هم چون اشتغال، سفر خارجی، گواهینامه و ... محروم بوده اند. اکنون نیز سنی از آن ها گذشته و کارایی سربازی ندارند. از سوی دیگر نیز، به علت محرومیت های اجتماعی، غیر از خود، سایر اعضای خانواده خویش را نیز درگیر کرده اند.
مخالفین می گویند:
این بی عدالتی است که عده ای با پول بتوانند فرار از خدمت خود را بخرند و دیگرانی که ندارند نتوانند. از سوی دیگر ظلم در حق کسانی است که خدمت رفته اند. طرح علاوه بر این ظلم ها، افراد مشمول را ترغیب به فرار می کند. البته به خاطر محرومیت های اجتماعی ناشی از نداشتن کارت پایان خدمت و ... برخی قائلند که انگیزه فرار شکل نمی گیرد. باید پرسید پس چرا این همه سرباز فراری و و غیب از خدمت وجود دارد؟!
اما راه حل چیست؟
وقتی سربازی اجباری است و عملا طبقات مختلف اجتماعی از جمه نخبگان از این مساله رنج می برند، ناگزیر فرار از خدمت خواهیم داشت. بعد توقع داریم که این فراریان را جوری ساماندهی کنیم.
آیا بهتر نیست؟
1. همگان آموزش عمومی نظامی را در سنین تحصیل ببینند. همچنین صرفا یک دوره آموزشی اجباری سه ماهه تعیین شود. آنچه مهم است ضرورت آمادگی همگانی برای دفاع است نه سربازی اجباری. آمادگی دفاعی همگانی، با آموزش در تحصیل و دوره آموزشی مختصر و نیز نهادهایی چون بسیج باید تامین شود.
2. ارتش و نیروی نظامی و انتظامی حرفه ای داشته باشیم. یعنی به جای خدمت اجباری، سرباز استخدام کنیم و این سرباز، یک مسیر شغلی و ارتقاء حرفه ای دارد.
3. نیروی جامعه هدفمند و تخصصی می شود.
4. دیگر نیاز به فرار از سربازی نیست.
5. بسیاری از هزینه های کشور که در نگهداری سربازها، در دوران صلح خرج می شود، صرفه جویی شده و به جذب نیروی حرفه ای اختصاص می یابد.
6. اگر مکانیسم پول حاکم شد، آنگاه حتما طبقه بندی پولدار و فقیر در این مساله شکل می گیرد.
