استراتژی من در مورد بحث از مساله مذاکرات هسته ای

در مورد این مذاکرات باید حد و حدود بحث را از پیش تعیین کرد:

1. آنچه در موردش فعلا بحث نخواهم کرد عبارتند از:

• هزینه های هسته ای مذاکرات: فعلا در مورد اینکه چه هزینه هایی در مساله هسته ای پذیرفتیم از قبیل هزینه های فردو و اراک و ....
• عقاید و بارورهای تیم مذاکره کننده و دولت.
  

بحث در این دو مورد بسیار قابل مناقشه، با ملاحظه و غیر قابل جمع بندی است.

2. آنچه در موردش صحبت خواهیم کرد و منطبق با بحث همدلی و هم زبانی با دولت است:

• تهدیدهای توافق برای امنیت کشور از حیث درز اطلاعاتی و جاسوسی از مسائل نظامی ایران که سابقه هم دارد.
  
• لغو تحریم ها

در مورد لغو تحریم ها از دولت و تیم مذاکره کننده دو سوال داریم:

1. آیا تحریم ها طبق توافق ژنو تعلیق شد و فایده ای به ما رسید؟ سخنان زنگنه و هواپیمایی و .... قابل تامل است.
   
2. آیا طبق بیانیه لوزان، قرار است تحریم ها لغو شوند؟ به نظر من، عمده تحریم ها باقی می مانند و قرار است در این مورد مطالبی را بنویسم. 

پس اگر قرار است تحریم ها بماند و هسته ای را از دست بدهیم، بهتر است هسته ای را داشته باشیم و تحریم بمانیم.

متن فارسی بیانیه لوزان

متن فارسی بیانیه لوزان

متن این بیانیه به شرح ذیل است:

از مذاکرات ایران و 5+1 چه خبر؟

با توجه به اهمیت فوق العاده مساله مذاکرات ایران و 5+1 تصمیم گرفتم تا حد امکان به بررسی این مساله بپردازیم. عدالت خواندن بدون اینکه برای رفع ظلم اقدام کنیم، پشتیبانی از ظلم ظالمان است.

کدام عدالت؟

مباحث مختلفی در مورد عدالت را تاکنون ورق زده ام. این فضای بحث در مورد مفهوم عدالت آن چنان مغشوش است که پژوهشگر را از عدالت پژوهی گریزان می سازد. تا اینجا به این نتیجه رسیده ام که اگر کسی بخواهد در حوزه عدالت کاری انجام دهد و اولین گام نقشه پژوهشی عدالت را طی کند، لاجرم باید بر سر مفهوم کار کند. اما چه کاری؟

سرآمد همه مباحث در مورد عدالت این است که موضوع عدالت چیست؟ این کار موجب می شود که از اشتراک لفظی کاسته شود. به نظر می رسد که می توان فعلا چند نوع عدالت را به لحاظ موضوعی تشخیص داد:

1. عدالتی که در حوزه فلسفه اخلاق بحث می شود و معیار خوبی و بدی است. معیار حسن و قبح است. در اینجا عدالت بزرگترین ارزش اخلاقی است که تعیین کننده خوبی و بدی، حسن و قبح و حق و باطل بودن امور خواهد بود. چرا که هیچ گاه عدل بد نیست ولی اموری مثل احسان و جود می توانند در جایی خوب و در جایی بد شوند.
   
2. عدالتی که در اصول دین بحث می شود و به عدالت تکوینی و الهی شهرت دارد. سوال است که چرا از این همه صفت حضرت حق، صفت عدل به عنوان اصول دین طرح شده است و در اعتباریات اجتماعی بشر که از سوی دین معرفی می شود، اقامه عدالت به عنوان بزرگترین آرمان بشر برای رسیدن به توحید (نه بعد از توحید؛ عدالت مقدمه توحید) معرفی شده است. شاید لازم آید که اهالی عرفان و مشتاقان اسماء الهی بر سر این مساله ما را یاری کنند.
   
3. عدلی که در فقه بحث می شود و منظور همان عدالت فرد است: پرهیز از گناه کبیره و عدم اصرار بر گناه صغیره.
   
4. عدلی که در اخلاق بحث می شود و منظور حاکمیت قوه عاقله بر قوه غضبیه و شهویه است. جامع السعادات چنین بیان می کند. عدل فقهی، حداقلی از تقوا و عدل اخلاقی نهایت تقوی فردی شاید باشد. بر سر جمله آخر مشکوکم.
   
5. عدالت اجتماعی که ناظر به نهادهای اجتماعی است (نهاد به معنای اعم). مسلما عدل فقهی و اخلاقی و فلسفه اخلاقی نیز به این امر مرتبطند اما تفاوتی هم وجود دارد. تفاوت آن را باید در این عبارت یافت که: العدل سائس عام و الجود عارض خاص. در عین اینکه این عدل نیز به لحاظ فلسفه اخلاقی عادلانه است اما ناظر به قواعد رفتاری جامعه می باشد که توسط تاسیس و اداره نهادهای موجود تنظیم می شود. در اینجا فصل اول کتاب حجه الاسلام توسلی با عنوان مبانی نظری عدالت اجتماعی نکاتی را مطرح کرده است. متاسفانه این کتاب، تجدید چاپ هم نمی شود.
   

حال می خواهیم این ادعا را بررسی کنیم. بهترین نوع بررسی و اعتبار سنجی، پژوهشی قرآنی است. اسلامی که عدالت را آن قدر اهمیت داده است، حتما در کتاب خود نیز آن را تبیین و تعریف نموده است. پژوهش های قرآنی در این حوزه، عمدتا (در کمال احترامی که برای زحمات پژوهشگران قائلیم)، نوعی تفسیر به رای در مفهوم شناسی عدل قرآن انجام داده اند. به عبارت دیگر، عمدتا عدل را به معنای هر چیز خوبی، در ذهن داشته اند و با این نگاه وارد مفهوم شناسی، مصادیق و راهکار و موانع اقامه عدل شده اند. لذا چندان معتبر نیست. البته ممکن است پس از یک پژوهش قرآنی، ما هم به همین نتایج برسیم با این تفاوت که تفسیر به رای نشده است. باید پرسید که خود قرآن کریم، چه چیزی را عدالت معرفی کرده است.

از این رو، لغت عدل را به جای بررسی معنای لغوی در کتب لغت و مفردات، موضوع بررسی معنای قرآنی و اصطلاح قرآنی قرار می دهیم. در بررسی اجمالی واژگانی قابل بحث هستند که با هم ارتباط معنایی دارند و لازم است بررسی شوند. در این مقال، برخی از این واژگان را طرح کرده و در مطالب آتی، نتایج مطالعات قرآنی را منتشر می کنیم:

لغات موافق و پشتیبان: عدل، قسط، حق، میزان، قسطاس، قصد، وسط و...

لغات مخالف: ظلم، باطل، فرط و...

دوره مطالعاتی عدالت پژوهی سطح 1

متوسط مقرری های هفتگی حدود 30 صفحه و کتاب اصلی مورد بحث، کتاب مبانی نظری عدالت اجتماعی نوشته حسین توسلی است.

 

برای دانلود فایل صوتی جلسات که به مرور بارگذاری می شوند، از لینک های ذیل اقدام کنید:

 

دریافت
عنوان: دوره مطالعاتی عدالت سطح یک- جلسه هماهنگی
حجم: 17.7 مگابایت

---

دریافت
عنوان: سطح یک-حلسه دوم:موضوع و قلمرو عدالت-بخش اول
حجم: 14.7 مگابایت

 

دریافت
عنوان: سطح یک-حلسه دوم:موضوع و قلمرو عدالت-بخش دوم
حجم: 18.9 مگابایت
 

 

گذری بر کتاب «عدالت اجتماعی»

کتاب عدالت اجتماعی، توسط خانم نجمه کیخا به نگارش درآمده است و انتشارات کانون اندیشه جوان و انتشارات اندیشه پویا آن را به چاپ رسانده اند. در این کتاب سعی شده است تا عدالت اجتماعی از منظر شهید مطهری به صورت بسیار ساده و مختصر بیان شود.

این کتاب شامل 8 فصل است: چیستی عدالت اجتماعی (توان؛ مساوات؛ اعطای حق)؛ اقسام عدالت (و مساله نسبیت عدالت)؛ مبانی عدالت اجتماعی (اعتباریات؛ اصالت فرد و جامعه؛ انسان شناسی)؛ جایگاه ارزشی عدالت اجتماعی (دین و عدالت، اخلاق و عدالت)؛ زمینه های تحقق عدالت اجتماعی (ایمان، نظم و آزادی، تربیت)؛ موجبات عدالت اجتماعی (قانون، اجرا و تنفیذ، آگاهی مردم به حقوق خویش)؛ آثار و نتایج عدالت؛ عدالت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران.

اگر بخواهم به صورت اجمالی این کتاب را معرفی کنم، باید گفت که نویسنده اقدام به فیش برداری گسترده و جمع بندی ساده و مختصری از بیانات پراکنده شهید مطهری در باب عدالت اجتماعی کرده است. برای خواننده مبتدی که می خواهد وارد فضای عدالت پژوهی شود، مطالبی جالب است و گستره بحث عدالت را تا حد زیادی نشان می دهد. از اعتباریات و انسان شناسی گرفته تا الزامات تحقق عدالت و ... .

مسلما نویسنده خود متمرکز بر مساله عدالت نبوده است و نتوانسته با عمق خوبی، بین مباحث جمع کند. اغتشاش مفهومی عدالت، خلط هر حسنی با عدالت و ... از مصادیق عدم تمرکز نویسنده بر مساله عدالت است. گرچه وی توانسته عمده مباحث پراکنده شهید مطهری را از کتب مختلف جمع آوری و جمع بندی نماید.

نکته مهمی که در اینجا باید متذکر شد این است که در کنار ارزشمند بودن این اثر، هر گاه بخواهیم موضوعی را از منظر اندیشمندی بنویسیم باید ابتدا بر آراء وی تسلط یابیم و سپس موضوع را از دریچه نگاه وی، مبتنی بر مبانی وی و مستند به گفتار و نوشتار او از نو و از خود تقریر کنیم. این امر گویا در این کتاب اتفاق نیفتاده است.

در نهایت نویسنده در مطلبی با عنوان پس گفتار، نظریه شهید مطهری و دو اصل رالز را مشابه هم دیده و سپس بیان کرده است که البته شهید مطهری مبتنی بر مبادی دینی چنین حرف عمیقی زده است. در حالی که اساسا این مقایسه اجحافی بزرگ بر شهید مطهری محسوب می شود. چرا که برای مقایسه باید حداقلی از شباهت وجود داشته باشد. فاصله این دو نظریه آن قدر زیاد است که مقایسه بین آنان وجهی ندارد. ضمنا این تحلیل نویسنده نشان از عدم فهم نگاه شهید مطهری و رالز به عدالت توسط ایشان است.

تنظیم نقش بازیگران عرصه خط مشی های آموزشی

تشریح مساله واقعی

سازمان ها و نهادهای مختلفی در کشور، درگیر امر آموزش و تعلیم هستند. برخی به صورت مستقیم، ماموریت آموزش  و تعلیم را بر عهده دارند و برخی به صورت فرعی. در این میان، نهادهای درگیر امر آموزش، برخی سیاستگذارند و برخی مجری و برخی مسؤول ارزشیابی و کنترل و ... . شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش و .... همگی درگیر مساله هستند.

در این میان، دو چیز چندان واضح یا مورد اتفاق نیست:

1.       میزان و نحوه ورود هر نهاد و سازمان در امر آموزش

2.       نسبت نحوه ورود هر نهاد و سازمان با سایر نهادها و سازمان­ها

با توجه به اینکه تفکیک میان نقش­های اجرایی و سیاستگذارانه چندان به صورت کلی و مطلق ممکن به نظر نمی­رسد، لازم می­آید تا به جای تفکیک عملکرد سازمان­ها به صورت کلی، برای هر خط­مشی آموزشی، شبکه­ای از بازیگران خط­مشی ترسیم شده و ضمن تعریف میزان و نحوه ورود هر نهاد و سازمان در خط­مشی مربوطه، نسبت میان این نهادها و سازمان­ها نیز تعریف گردد.

کتاب تربیت کودک

کتاب «تربیت و کودک» نوشته علی صفایی حائری معروف به عین صاد و از سری کتب روش ها، بخش کتب روش تربیتی است. این کتاب به سه محور می پردازد: نقش معلم، روش تربیت کودک، عوامل تربیت کودک. این کتاب هم برای معلمان و هم برای والدین بسیار مفید خواهد بود.

در ادامه نکاتی پراکنده از این کتاب عرضه می شود:

در اندیشکده عدالت!

این مطلب رو در لینک ذیل بخوانید:

در اندیشکده عدالت!

حرفی در باب شیوه تدوین سیاست های کلی نظام

در جلسه ای بودم و فرد محترمی در خصوص شیوه تدوین سیاست های کلی نظام که اخیرا در حال بهبود شدیدتری است، سخن می فرمود. حقا باید به ایشان خسته نباشید گفت که از هزار توی جلسات مختلف و بحث و نقد و .... این سیاست ها را استخراج می کنند.

داشتم نقدهای خود را می نوشتم که در این موارد نقص داریم یا به صورت کلی یا به صورت جزئی:

1. نظام ارزشیابی سیاست ها
2. نظام آمار و اطلاعات
3. نظام رسانه ای و گفتمان ساز سیاست ها
4. نظام درگیر کردن خرد جمعی نخبگان در تدوین سیاست
5. سوال از اینکه سیاست را برای چه کسانی می نویسیم
6. سوال از نحوه بررسی انسجام سیاست ها چه در اجرا و چه در تدوین. البته الان به جای بررسی عدم مغایرت سیاست ها، انطباق آن ها بررسی می شود که بهبود خوبی است.
   
7. سوال از ضمانت اجرای سیاست ها
8. سوال از نهادهای حاکمیتی واسط بین سیاست ها و اجرا

فرایند کار بسیار پیچیده و طولانی بود: از کلی کار که برای مساله شناسی انجام می دهند تا کمیسیون های موقت و دائمی، کمیسیون های ثابت و ترکیبی، کمیسیون های تخصصی و صحن مجمع، رفت و برگشت بین مجمع و بیت، اصلاحات، ورود شورای نگهبان به مساله نظارت، و ... . 

قوت ها هم برخی رو می تونم حضور ذهن دارم بگویم:

1. نفس سیاست نویسی
2. توجه به انسجام سیاست به معنای انطباق نه صرفا عدم مغایرت
3. توجه به عمده موارد نقد و سعی در طراحی و رفع نقص
4. توجه به سیاستگذاری موضوعی به جای برنامه ای
5. توجه به عنصر زمان در سیاستگذاری
6. توجه به پویایی ها در سیاست نویسی

خواستم همه نقدها را به سخنران محترم بگویم اما واقعا حیا کردم. دیدم که بسیاری از مشکلات آنان در طراحی ها و اجرا ناشی از نبود ظرفیت علمی متناسب در جامعه علمی ما اعم از حوزه و دانشگاه است. هر کدام از 8 سوال و نقد ابتدایی را بخواهیم پاسخ دهیم و حل کنیم نیاز به ظرفیت علمی وسیعی داریم که به جد می توان گفت هنوز جامعه حوزوی و دانشگاهی ما برای این امر بلوغ ندارند. پس حیا کردم و گفتم که بزرگترین نقد در سیاست نویسی به ما دانشگاهیان بر می گردد که سواد طراحی و عمل را نداریم و فقط نقد تخریبی می کنیم. نمونه آن هم مساله انسجام سیاست هاست که بنده بررسی کرده ام و به جد می توان گفت که دانشگاه های ما ظرفیت بررسی چنین چیزی را فعلا ندارند.