عدالت و پویایی­ های حل مساله

1.       عدالت، حقیقتی است ثابت که در مقام اثبات، متغیر است. بنابراین، نگاه باید چندمعیاره باشد.

2.       عدالت تابع مصالح و مفاسد اجتماعی از حیث سائس عام است. لذا فایده داری غایت تصمیم، ملاک عادلانه بودن است. بنابراین نگاه باید پویا و در طی زمان باشد.

3.       در ابتدا پنداشته می شد که عدالت به مثابه یک مساله اجتماعی، از زاویه دید مدرنیست ها، پاسخ خود را یافته است و آن نظریه اقتضائی به مساله عدالت بود. این نگاه اقتضایی تا زمانی درست بود که به پویایی عدالت در زمان توجه نشده بود. اما با ورود بعد زمان به تحلیل، باید از نگاه مدرن به سمت پست مدرن کمی تغییر جهت داد. از همین رو به جای نظریه اقتضایی، استعاره پرده نقاشی بیشتر گویای فایده داری غایت است. چراکه در هر زمان از ترکیب عناصر موجود در یک نقاشی، ممکن است نقش و طرح جدیدی در انداخته شود. لکن آسیب استعاره پرده نقاشی نیز نسبیت انگاری است. بنابراین توقفگاه ما، بین نگاه مدرن و پست مدرن است.

4.       علت را باید در این دید که مقام اثبات که متغییر دیده شد، به عنوان محیط تصمیم شناخته می شود. ما در تصمیم خود نسبت به محیط با مشکل عدم اطمینان محیطی مواجهیم: چه اینکه عدم اطمینان را از محیط بدانیم و چه اینکه از احساس عدم اطمینان توسط خود. به هر حال عدم اطمینان محیطی ناشی از میزان نااطمینانی است که اگر برطرف شود، می توانیم تصمیم بگیریم. این نااطمینانی به دو مساله بازمی گردد (هچ، 1387، ص145):

4.1.    پیچیدگی: تعداد و تنوع عناصر محیطی

4.2.    نرخ تغییر: شتاب تغییر عناصر محیطی

5.       بهترین راه برای حل مساله عدم اطمینان:

5.1.    استخراج الگوریتم استاتیک حل مساله

5.2.    پویانمایی مساله از طریق مکانیسم نظریه برنامه

5.3.    استفاده از مدل های شبیه سازی جهت ارزشیابی تکوینی

5.4.    اجرای آزمایشی روش حل مساله

5.5.    اجرای عام روش حل مساله در بازه زمانی مشخص با فرایند رصد و پایش مستمر اثرسنجی

6.       طبق نظریه اطلاعات، عدم اطمینان از عدم کفایت اطلاعات مناسب می آید. اما گاهی، ممکن است همه اطلاعات باشد، اما نتوان تصمیم گرفت. چون ابهام وجود دارد. ابهام ناشی از نبود اطلاعات نیست بلکه ناشی از نبود نظام ترجیح است. نظام ترجیح، تابع ایدئولوژی  و منطق عمل افراد است. بنابراین محل دخالت اصلی دین، در رفع ابهام است. البته در تامین اطلاعات نیز کمک می کند. لکن اصل اطلاعات را باید از محیط داشته باشد.

7.       هر چند ملاک دینی هم به تصمیم گیرنده منتقل شود، امکان تصمیم گیری پیرامون کفایت اطلاعات ممکن است به راحتی صورت نگیرد. در حقیقت، چون تصمیم گیرنده، فضای ذهنی آماده تری از دین دارد، سریعتر ملاک دینی را با اطلاعات محیطی تطبیق داده و تصمیم دینی می گیرد. بنابراین تصمیم بهینه تری گرفته می شود.

8.       جناب علی صفایی حائری (عین.صاد) در کتاب نقد و نیز آیه های سبز می فرماید که قدر انسان به اندازه چیزی است که وی را شاد یا ناراحت می کند. اینکه عوامل شادی یا ناراحتی چه هستند، تابع نظام فکری پذیرفته شده فرد است. این نظام فکری، تابع پیشینه فرد می باشد. بر اساس همین نگاه، اتفاقات عالم به مثابه یک فرصت هستند که ما آن ها را خیر یا شر بدانیم و استفاده کنیم یا سوء استفاده. شهادت شاید برای عده ای مرگ دردناک تلقی شود و برای عده ای شادی بی منتها.