نقدی بر اصل اول در کنترل آلودگی هوا: تولید کننده آلودگی باید هزینه آن را بپردازد.

بیان مساله اصل اول

پیش فرض اصل اول این است که افراد از آن جا که هزینه­ ای در قبال تولید آلودگی بر دوش خویش احساس نمی­ کنند، در تولید آلودگی حساسیت و کنترلی نشان نمی­ دهند و به تبع، دغدغه­ ای در کاهش تولید آلودگی ندارد. بنابراین باید با تحمیل هزینه بر تولیدکننده آلودگی، وی را به سمت کاهش تولید آلودگی و به عبارت دقیق­ تر بر کاهش هزینه ناشی از تولید آلودگی سوق داد. این اصل، راهکارهایی را تجویز می­ کند که در قبال انواع کانال­ های تولید آلودگی، هزینه­ ای مالی را بر مصرف کننده نهایی کالا یا ابزار تولید کننده آلودگی تحمیل می­ کند. آیا این اصل و راهکارهای آن عادلانه هستند؟

سوالات اساسی

1.       آیا تولید آلودگی و عدم حساسیت نسبت به آن، به علت عدم تحمل هزینه مستقیم توسط تولید کننده است؟

2.       آیا تولید کننده آلودگی، صرفا همان مصرف کننده نهایی کالا یا ابزار تولید کننده آلودگی است؟

3.       آیا یا افزایش هزینه، مصرف کالا یا ابزار کاهش می­ یابد؟ نوع مصرف و به تبع، تولید آلودگی کنترل می­ شود؟ میزان این کاهش مصرف یا کنترل مصرف، چقدر است؟

4.       آیا این تحمل هزینه، تبعات دیگری ندارد؟

5.       آیا هزینه، صرفا هزینه مالی است؟ صرفا مادی است؟ هزینه های اجتماعی؟ .....

6.       آیا فرد، مستحق تحمل چنین هزینه­ هایی است؟

7.       اصل تدریج و توجه به زمان در خط مشی تحمیل هزینه به تولید کننده آلودگی چگونه اعمال می­ شود؟

راه حل

1.       شناسایی تولید کننده آلودگی

1.1.   برای اینکه تولید آلودگی را به فاعلی نسبت دهیم با سه عامل روبرو هستیم: مسؤولیت در تولید ابزار و کالای مولد آلودگی، اختیار در انتخاب مسیر یا میزان تولید آلودگی، تلاش در تولید آلودگی.

2.       شناسایی انواع هزینه های ممکن برای تحمیل

2.1.   مادی

2.1.1.       پول

2.1.2.       کالا

2.1.3.       خدمات

2.1.4.       زمان

2.2.   معنوی

2.2.1.       شان اجتماعی

3.       شناسایی نوع انگیزه و رفتار تولید کننده آلودگی و پویایی های آن

3.1.   شناسایی تولید کننده و مصرف کننده ابزار یا کالای مولد آلودگی

3.1.1.       مستقیم و غیر مستقیم

3.1.2.       مبدا و مصرف کننده نهایی

3.2.   بررسی تغییرات رفتاری تولید کننده و مصرف کننده در مواجهه با تحمیل هر نوع هزینه

4.       شناسایی انواع مکانیسم های تحمیل هزینه با توجه به اصل قاعده گذاری بازی و تنظیم مقررات در خط مشی و اصل تدریج و توجه به زمان در تحمیل هزینه

4.1.   اصل قاعده گذاری: تنظیم قواعد بازی انتخابی به جای قواعد دستوری مبتنی بر تحریک منافع و انگیزه ها

4.2.   اصل تدریج: توجه به تدریج در تغییر رفتار تولید کننده و مصرف کننده

4.3.   عامل پیش بینی: ایجاد امکان و فرصت پیش بینی برای تولید کننده و مصرف کننده نسبت به شرایط و هزینه های آتی