خبرنامه انجمن بین المللی عدالت پژوهی

سی امین خبرنامه انجمن بین المللی عدالت پژوهی که در تابستان 2013 تدوین شده است جهت استحضار خدمت علاقمندان لینک دهی می شود.

لینک صفحه

نکته جالب این خبرنامه دو چیز است: اول اینکه در دنیا به خبرنامه اهمیت می دهند و سعی دارند رصد و پایش مستمر داشته و به اطلاع اهالی آن جامعه علمی برسانند. دوم هم اینکه بزرگان این حوزه در خبرنامه مطلب می نویسند یا تدوین آن را به عهده دارند در حالی که در ایران، حتی دانشجویان دکتری نیز حاضر به تهیه خبرنامه نیستند و آن را کسر شان می دانند. علت هم این است که به اهمیت آن واقف نیستند.

کانون عدالت پژوهی و جایگاه نظام مسائل در نظام سازی اجتماعی

مقصود از نظام سازی، طراحی قواعد حرکت جامعه از زاویه حاکمیت دینی است. بنابراین قواعدی مدنظر خواهد بود که جنبه عام و اصل خواهد بود. از رو و با توجه به تعریف «العدل سائس عام و الجود عارض خاص» فرض بر این است که نظام سازی از زاویه حاکمیت ناظر به بعد سائس عام است و اخلاقیاتی مثل جود در حوزه اجتماعی به عنوان عارض خاص در کنار سائس عام قرار می گیرند.

مراحل:

1.       مساله شناسی اجتماعی: در نهایت به استخراج مجموعه عوامل اقتضاء شناسی منجر می شود.

2.       پویانمایی مساله

2.1.    تعامل عوامل اقتضاء شناسی روی یکدیگر، تصویر دینامیک یک مساله را نشان می دهد.

2.2.    در سطح خرد، رفتار مساله را نشان می دهد.

3.       شبکه مسائل اجتماعی

3.1.    در گام اول، از تعامل چند مساله  به صورت استاتیک حکایت دارد.

3.2.    در گام دوم، شبکه مسائل را پویا می کند.

4.       نظام سازی اجتماعی از منظر حاکمیت دینی

4.1.    از منظرهای مختلفی قابل پیگیری است؛ مثلا نظام سازی اخلاقی درون خانواده.

4.2.    در اینجا نظام سازی یعنی تعیین سائس عام از منظر قاعده گذاری حاکمیت دینی و هدایت اجتماعی جامعه.

4.3.    این نوع نظام سازی از زاویه مردم سالاری دینی است که سه پایه دارد:

4.3.1. رشد توام با اختیار و بصیرت (مرحله انتخاب ها)

4.3.2. رشد از طریق مشارکت (مرحله همکاری)

4.3.3. رشد از طریق مدیریت مبتنی بر اقتضائات (مدیریت همکاری ها)

4.4.    در نظام سازی اجتماعی به جهت مقام تجویز نیازمند تقدم سنجی هستیم:

4.4.1. رتبی

4.4.2. زمانی

4.4.3. علّی

4.5.    پس از تقدم سنجی به طراحی نظریه برنامه نظام سازی خرد خواهیم پرداخت.

5.       تمدن سازی:

5.1.    منظور نظام سازی کلان است.

5.2.    تعامل نظام سازی خرد و کلان را تبیین می کند.

عدالت اجتماعی و مردم سالاری دینی

چکیده:

مردم سالاری دینی به عنوان شیوه ای از حکومت داری است که در غایت خویش به دنبال تحقق کلمه توحید از طریق توحید کلمه است. در این بین عدالت اجتماعی به عنوان هدف واسط و میانی، سعی دارد تا زمینه تحقق کلمه توحید را فراهم سازد. بنابراین مردم سالاری دینی را بدون نیل به عدالت اجتماعی نمی توان تصور کرد.

رابطه مردم سالاری دینی و عدالت اجتماعی در سه حوزه قابل تعریف است: رشد، مشارکت، زمینه. از منظر نوع زندگی، رشد عنصر اصلی مردم سالاری دینی است که غایت این نوع حکومت داری را تعیین می کند. عدالت اجتماعی زمینه ساز تحقق رشد در حیات اجتماعی است. از منظر سیاسی، این رشد لزوما از طریق مشارکت همراه با اختیار آحاد جامعه رخ می دهد و با توجه به مفهوم انتظار سازنده، اساسا تمدن اسلامی موعود باید توسط جامعه رقم بخورد و این رشد است که زمینه ظهور را فراهم می­سازد. از منظر مدیریتی، نیل به عدالت جهت رشد اجتماعی با شناخت از وضعیت اجتماع و برنامه ریزی مبتنی بر اقتضائات جامعه دینی صورت می پذیرد. لذاست که هم در غایت مردم سالاری دینی، هم در فرایند مردم سالاری دینی (مشارکت و اجرا)، توجه به عدالت ضروری است.

این سه عنصر، مدل مردم سالاری دینی عدل محور را تبیین می کند و از سوی دیگر، شاخص های سیاستگذاری عادلانه مردم سالار را نشان می دهد.

واژگان کلیدی: رشد، مشارکت، زمینه، مردم سالاری دینی، عدالت اجتماعی.

مقاله در حال نگارش: محمد صادق تراب زاده جهرمی، سید علیرضا سجادیه

درآمدی بر الگوریتم حل مساله در عدالت اجتماعی در پرتو اقتضائات

چکیده:

برخلاف بسیاری از مسائل عمومی در حوزه گوناگون، به ندرت شاهد این هستیم که در طول تاریخ مراکز یا جریان­های عدالت پژوهی، رشته آموزشی، نظام پژوهشی و سیر مطالعاتی در حوزه عدالت پژوهی ظهور یافته باشند. پرواضح است که عدالت در این عمر تاریخ همواره خاسته بشری بوده و حتی مراکز و جریان های عدالت طلب بسیار رشد و گسترش داشته اند اما در عرصه عدالت پژوهی خیر.

علت امر را شاید در درک نادرست از مفهوم عدالت، گستره وسیع حوزه مطالعاتی آن و عمق مسائل عدالت دانست که موجب می شود حتی جریان های عدالت خواه نیز از ورود جدی و مستمر به این حوزه ممانعت کنند. یکی از راهکارهای کاستن از شدت این مشکل، تعریف الگوریتم حل مساله است که هم از کلی گویی خارج باشد و هم اینکه بتواند مصادیق عدالت را مورد ارزیابی قرار دهد. این الگو می بایست از عملکرد مقطعی به دور بوده و جاودانگی داشته باشد. همچنین بتواند در زمان واحد شرایط مختلفی را از منظر ایدئولوژی های مختلف تحلیل کند.

این مقاله به دنبال طراحی یک الگوی اولیه است که بتواند ضمن تحلیل شرایط واقعی جامعه و در طول زمان، امکان ارزیابی از عدالت را فراهم ساخته و از حوزه نظر به حوزه کاربرد ورود نماید. چنین توصیفی از الگو، متضمن پیش فرض هایی است که در صورت خدشه آنها، ممکن است کارامدی الگو نیز دچار نقص گردد. از این رو ابتدا پیش فرض های خود را در باب نظریه عدالت بیان کرده و سپس به طراحی الگو خواهیم پرداخت. این الگو اگرچه در حوزه عدالت اقتصادی است اما برای مساله کلی عدالت در حوزه عدالت قابل تعمیم است.

(مقاله در دست نگارش)

مقاله در حال نگارش: دکتر عادل پیغامی،محمد صادق تراب زاده جهرمی

 

منطق علمی و عملی حلقه عدالت پژوهی

«نظریه تغییر و اقدام در نظریه برنامه»

مقدمه

هر اقدام و به طور کلی برنامه­ ای جهت تحقق غایات خود، نیازمند تمهید مسائلی از قبیل تعیین کلی یا جزئی مسیر حرکت است. از جمله لوازم مسیر، نظریه برنامه است که سیر تحقق غایات را نمایش خواهد داد و مبتنی بر دو نظریه تغییر و اقدام است. نظریه تغییر همان منطق علمی و نظریه اقدام همان منطق عملی است. بدیهی است که نظریه اقدام از نظریه تغییر پیروی می­ کند. به طور کلی، نظریه تغییر به یک نظریه اجتماعی اطلاق می­ شود که تحقق یک غایت اجتماعی را توصیف یا تبیین نموده است و نظریه اقدام به سازماندهی عملی این تغییر می­ پردازد.

نهادهای عدالت پژوه 1

1. جامعه بین المللی عدالت پژوهی

International Society for Justice Research یک سازمان با رویکرد بین رشته ای است که در حوزه عدالت و پدیده های ناظر به اخلاق و آداب فعالیت پژوهشی دارد. این نهاد پژوهشی به صورت کلی در 4 حوزه فعالیت دارد: 

الف: برگزاری کنفرانس های دوسالانه: این کنفرانس از سال 1986 و قبل از انتشار نشریه و از دانشگاه Leiden هلند آغاز شده است. پازدهمین کنفرانس نیز در سال 2014 در نیویورک برگزار می شود. این کنفرانس در کشورهای مختلف از جمله 2بار در اسرائیل برگزار شده است. همچنین مبلغی حدود 500دلار امریکا جهت کمک هزینه سفر به برخی از شرکت کنندگان پرداخت می شود.

ب: انتشار نشریه: Social Justice Research از مجلات ایندکس شده در ISI است. این نشریه رویکرد بین رشته ای داشته و علاوه بر چاپ مقالات پژوهشی (تجربی، نظری و روش شناختی)، به مرور کتاب یا گاها به مسائل زمینه ای عدالت توجه دارد. سردبیران این نشریه Kjell Törnblom و Ali Kazemi هستند. دفتر این نشریه نیز در School of Technology and Society در دانشگاه Skövde در کشور سوئد است. این نشریه از 1987 منتشر شده و تاکنون بیش از 100 شماره به جامعه علمی عرضه داشته است.

ج: انتشار خبرنامه: این خبرنامه از سال 2001 و به صورت پراکنده منتشر شده است. هر سال بین 1 الی 4 خبرنامه توسط این نهاد علمی نشر یافته است. 

د: اعطای جوایز علمی: این جایزه به صورت یک یا دوسالانه به افرادی که فعالیت چشمگیری در بهبود مطالعات یا اجرای عدالت داشته اند، اعطا می شود. اعطای جوایز از سال 2004 آغاز شده است.

نشریات عدالت

نشریات حوزه عدالت پژوهی

1. Justice Research And Policy

این نشریه توسط انجمن عدالت پژوهی و آمار (JRSA) و هر از شش ماه جهت متخصصین، خط مشی گذاران محلی و دست اندرکاران عرصه عمل و اجرا منتشر می شود.

فلسفه اسلامی و اقتصاد

دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام، جلساتی را تحت عنوان نشست های فلسفه اسلامی و اقتصاد برگزار نموده و تصمیم به استمرار آن دارد. در این جلسات به موضوع بسیار مهمی به نام اعتباریات پرداخته می شود که از مهمات مساله عدالت است.

از این رو لینک دانلود فایل های صوتی این جلسات در اختیار علاقمندان قرار می گیرد. برای دانلود می توانید به این آدرس مراجعه نمایید.

چهلمین جلسه عدالت پژوهی

عدالت پژوهی نیز به چهلم خود را رسید و دور اول جلسات اقتراحی در چهلمین جلسه خود به مبحث مهم «زمینه» واصل شد. در این جلسه ادامه اصل پاسخگویی و جمع بندی مقاله تاکنون، مورد بحث قرار گرفت.

دریافت
حجم: 78.6 مگابایت

مباحث این جلسه:

1. نقش عامل پیش بینی در مساله عدالت.. 2
2. نقش عامل پیش بینی در مساله ربا 2
3. تحلیل عامل پیش بینی از منظر رابطه عدل و جود. 3
4. عامل پیش بینی در مساله احتکار 5
5. نقدی بر مثال پیش بینی گرما 8
6. تعدیل مازاد مصرف کننده و عرضه کننده در مساله پیش بینی و نقش دولت.. 9
7. ابزارسازی سنجش و اعمال تعدیل مازاد. 10
8. توجه توامان به هزینه و مازاد. 10
9. گستره مدیریت مازاد توسط حکومت اسلامی.. 11
10. ابهام در ارزش گذاری مازاد. 12
11. اغتشاش در آمار از مصادیق ابهام در ارزش گذاری مازاد. 13
12. وابستگی عدالت به اقدام فردی.. 14

انشاءالله دور دوم جلسات مجددا شروع خواهد شد. زمان و مکان جلسات، بالتبع اطلاع رسانی خواهد شد. بر آن خواهد بود تا کل مباحث، پیاده شده، ویرایش شود و مطالب آن دسته بندی و تکمیل گردد. مباحث تدوین شده، برای شروع دور دوم مورد استفاده قرار می گیرند.

روش تحقیق موضوعی عدالت در قرآن کریم: مرحله مقدماتی 1

چگونه می توان موضوع عدالت را در قرآن کریم مورد بررسی قرار داد؟ ایده ای که به ذهن بنده می رسد این است که همان روش تحقیق موضوعی قرآن کریم آقای لسانی فشارکی، بومی موضوع شود. این روش را گام به گام طی خواهیم نمود.

1. در گام اول، تعیین عنوان و کلیدواژه های مناسب را در پیش داریم. «مفهوم شناسی عدالت از منظر قرآن کریم» عنوان پژوهش و ریشه کلیدواژه های مرتبط عبارتند از: عدل، قسط، حق، سوی، حکم، عمل و ... و نیز ترکیب دوتایی آنها با هم. البته در گام های بعد این کلیدواژه امکان اتساع دارند. فعلا و به جهت محدودیت زمانی، از مشتقات واژگانی عدل شروع می کنیم.
2. در گام دوم، آیات مرتبط را با ریشه عدل، از نرم افزار گنجینه روایات نور، جستجو کرده و نتایج حاصل چنین اند: